του Μητροπολίτου Σερρῶν και Νιγρίτης κ.κ. Θεολόγου : Το μυστήριο της Εκκλησίας

Ἐκκλησία εἶναι ἐκείνη, ἡ θεία καί ὑπερφυσική πραγματικότητα, ἡ ὁποία δέν μπορεῖ οὔτε νά περιγραφεῖ μέ σαφήνεια, οὔτε πολύ περισσότερο νά ὁρισθῆ. Κατ΄ ἀκρίβεια ἡ Ἐκκλησία εἶναι μυστήριο ἀπροσπέλαστο ἀπό τήν ἀνθρώπινη διάνοια, βιούμενο μόνο διά τῆς πίστεως. Τό μυστήριο μάλιστα τῆς Ἐκκλησίας συνάπτεται στενότατα μέ τό ὑπέρξενο μυστήριο τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως. Αὐτός ἴσως νά εἶναι καί ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ὁ νέος ὅσιος πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας, π. Ἰουστῖνος (Πόποβιτς) ἔγραφε ὅτι ἡ Ἐκκλησία «ἀποτελεῖ τό ἁγιώτατον καί προσφιλέστατον μυστήριον τοῦ Θεοῦ, μυστήριον τῶν μυστηρίων, ἤ μᾶλλον παμμυστήριον τῶν παμμυστηρίων». Ἀκριβής, λοιπόν, ὁρισμός τῆς Ἐκκλησίας δέν μπορεῖ νά δοθεῖ. Αὐτό ὅμως πού θά μπορούσαμε «οἰκονομικῶς» νά ποῦμε εἶναι ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι τό πραγματικό καί πανάγιο Σῶμα τοῦ Σωτῆρος μας, Ἰησοῦ Χριστοῦ, στό ὁποῖο ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ὡς ἡ πανακήρατη Κεφαλή του καί μέσα ἀπό τά ἅγια Μυστήρια, μᾶς συσσωματώνει καί μᾶς κάνει μέλη Του. Διά τοῦ Χριστοῦ δε ἑνωνόμεθα κατά χάριν καί κοινωνοῦμε μέ τήν Παναγία Τριάδα. Μέ ἰδιαίτερη ἐπιτυχία ὁ ἱερός Αὐγουστῖνος σημειώνει ὅτι «Ἐκκλησία εἶναι ὁ Χριστός, ὁ μεθ’ ἡμῶν ὤν καί εἰς τούς αἰῶνας παρατεινόμενος».

Ἡ Ἐκκλησία, ὡς σῶμα Χριστοῦ, ἔχει τήν ἀρχή της πολύ πρίν την δημιουργία τοῦ ὁρατοῦ καί ἀοράτου κόσμου. Ὁ μεταποστολικός ἐκκλησιαστικός συγγραφέας Ἑρμᾶς λέγει χαρακτηριστικῶς ὅτι ὁ Θεός ἔκτισε «τήν ἁγίαν Ἐκκλησίαν αὐτοῦ ἐν τῆ ἰδίᾳ σοφίᾳ καί προνοίᾳ». Ἡ Ἐκκλησία «πάντων πρώτη ἐκτίσθη διά τοῦτο καί πρεσβυτέρα». Τό ἀειθαλές, εὐσκιόφυλλο καί εὐρύχωρο δένδρο τῆς Ἐκκλησίας ἔχει τήν ρίζα του στό μυστήριο τῆς Ὑπερουσίου Τριάδος. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει οὐράνια τή καταγωγή, γι’ αὐτό καί ἔχει ὡς σκοπό νά προετοιμάζει οὐρανοπολίτες. Τόν πανάγιο Οἶκο Του, τήν Ἐκκλησία, τήν ἔκτισε «ὁ Πατήρ διά τοῦ Υἱοῦ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι, ὡς την πρώτην καί σπουδαιοτάτην καί προσφιλεστάτην κτίσιν καί δημιουργίαν Του» (Ἰω. Καρμίρη, Ὀρθόδοξος Ἐκκλησιολογία). Ἡ Ἐκκλησία εἶχε τό πρῶτον ἀποτελεσθῆ ἀπό τούς οὐρανίους χορούς τῶν πλησιοθέων Ἀγγέλων. Ἀργότερα, καί μετά τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ Λόγου προσετέθησαν καί οἱ βαπτισθέντες στό ὄνομα τῆς Παναγίας Τριάδος ἄνθρωποι. Ὡς γενέθλιος ἡμέρα τῆς ἐπί γῆς φανερώσεως τῆς Ἐκκλησίας θεωρεῖται ἡ ἁγία Πεντηκοστή, ὅταν τό Πανάγιο Πνεῦμα ἐπεφοίτησε στούς ἁγίους Ἀποστόλους τοῦ Χριστοῦ.

Κατ’ ἀκρίβεια ἡ Ἐκκλησία ὡς ἐγκόσμια πραγματικότητα, χωρίς ποτέ νά εἶναι «ἐκ τοῦ κόσμου τούτου», ἀλλά ἀποτελοῦσα τόν κόσμο (τό στολίδι) τοῦ κόσμου, παρουσιάζεται ὡς «καρπός τῆς ἐμφανίσεως τοῦ Χριστοῦ» (Παν. Τρεμπέλα, Δογματική). Μέσα στήν Ἐκκλησία συγκροτεῖται ἡ οἰκογένεια τῶν διεσκορπισμένων παιδιῶν τοῦ Θεοῦ, τά ὁποῖα συγκεντρώνονται ἀπό τόν Χριστόν καί διά τοῦ Χριστοῦ «εἰς ἕν». Στήν Ἐκκλησία γινόμεθα καί πάλιν «οἰκεῖοι τοῦ Θεοῦ» (Ἐφεσ.β’19) καί λαός Του περιούσιος. Ἡ τρισευδαίμων κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μετά τοῦ Θεοῦ, πού ὑπῆρχε στό Παράδεισο καί διεκόπη «φθόνῳ καί συνεργίᾳ τοῦ Διαβόλου» λόγῳ τῆς προπατορικῆς ἁμαρτίας, ἀποκαθίσταται διά τοῦ Χριστοῦ μέσα στήν Ἐκκλησία. Ὁ πιστός ἄνθρωπος ὡς τίμιο, ζωντανό καί ἀγωνιζόμενο μέλος τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ συμφιλιώνεται μέ τόν Θεό, δικαιώνεται, ζωοποιεῖται, φωτίζεται, ἁγιάζεται, σώζεται, χριστοποιεῖται, ἀπολαμβάνει τῆς θείας υἱοθεσίας, γίνεται κληρονόμος Θεοῦ καί συγκληρονόμος Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μέσα στήν Ἐκκλησία ὁ χριστιανός κοινωνεῖ μέ τόν Θεό καί ἀλληλοπεριχωρεῖται «ἐν παροξυσμῷ ἀγάπης» μέ τόν συνάνθρωπόν του, ὑπερβαίνει τόν ἀτομισμό καί τή φιλαυτία του καί ζεῖ τήν θαλπωρή τῆς ἐν Χριστῷ οἰκογενείας. Τό νά εἴμεθα ὀργανικῶς ἐνταγμένοι ὡς μέλη στήν Ἐκκλησία, συμφώνως μέ τήν ὀρθόδοξη πίστη μας εἶναι βασική προυπόθεση σωτηρίας μας. Γιά αὐτό καί στό ἱερώτατο Σύμβολο Νικαίας – Κωνσταντινουπόλεως μετά τήν πίστη μας στήν Παναγία Τριάδα, ὁμολογοῦμε ἐπίσης καί διακηρύσσουμε τήν πίστη μας «εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν». Αὐτή εἶναι ἡ ἁγία Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας. Ὁ μεταποστολικός Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας
, ὁ ἅγιος Κυπριανός σημειώνει ὅτι «ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας δέν ὑπάρχει σωτηρία» ἤ ὅτι «δέν μπορεῖ νά ἔχει τόν Θεόν πατέρα ἐκεῖνος, πού δέν ἔχει τήν Ἐκκλησία μητέρα». Σέ κάθε εὐχαριστιακή σύναξη βεβαιωνόμεθα, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ὅτι δέν εἴμεθα ἄτομα ἀποκεκομμένα ἀπό τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπό μας ἀλλά «κοινωνία ἁγίων», οἰκογένεια Θεοῦ, Σῶμα Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ συμμετοχή μας στήν Θεία Λειτουργία, πού εἶναι ἡ πλέον αὐθεντική φανέρωση τοῦ μυστηρίου τῆς Ἐκκλησίας, δέν συνιστᾶ κατά κανένα τρόπο μία τυπική ἐκπλήρωση ἑνός κάποιου θρησκευτικοῦ καθήκοντος ἀλλά ἀπαραίτητη προυπόθεση σωτηρίας καί ζωῆς. Σωζόμεθα ἐπειδή εἴμεθα μέλη τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας, «τῆς νύμφης τοῦ Χριστοῦ» τήν ὁποία αὐτός ὁ Κύριος «περιποιήσατο διά τοῦ ἰδίου Αὑτοῦ αἵματος». Ἡ Ἐκκλησία εἶναι κατά τόν θεῖο Ἀπόστολο Παῦλο «στύλος καί ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας». Αὐτή τή σώζουσα τόν ἄνθρωπο ἀλήθεια διαφυλάσσει, δύο χιλιάδες χρόνια τώρα, ἀκέραιη καί ἀνόθευτη, μόνον ἡ ἁγία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι θεμελιωμένη ἀμετακίνητα πάνω στήν ἀκρογωνιαία πέτρα τῆς πίστεως στόν θεάνθρωπο Κύριο καί Σωτῆρα μας, Ἰησοῦ Χριστό. Χριστιανός «ἀσύνακτος» δέν νοεῖται οὔτε καί μπορεῖ νά ὑπάρξει. Ἡ «ἁγιοφόρος καί θεοπρεπεστάτη κιβωτός τῆς σωτηρίας μας», ἡ ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι ἕνας ἀνθρώπινος θεσμός, ἵδρυμα, σωματεῖο, λέσχη εὐσεβῶν ἀνθρώπων, ἠθικοπλαστικός σύλλογος, ἀλλά πρωτίστως καί κυρίως «τό θεότευκτο ἐργαστήριο τῆς σωτηρίας μας» ἡ ὄντως σώζουσα κοινωνία προσώπων ἐν Χριστῷ. Αὐτό τό «ἀπ΄αἰῶνος σεσιγημένο» μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας καθίσταται συγκεκριμένη πραγματικότητα «ἐν χρόνῳ καί τόπῳ» γιά τόν κάθε χριστιανό μέσα στή ἐνορία, πού εἶναι τό βασικό κύτταρο τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Στήν ἐνορία του ὁ κάθε πιστός λαμβάνει πείρα τοῦ γεγονότος ὅτι ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι ἕνα γενικό, ἀόριστο καί ἀφηρημένο γεγονός, ἀλλά ἡ συγκεκριμένη εὐχαριστιακή σύναξη εἰς τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, πού διακονεῖται ἀπό τούς ὁρισμένους ἱερεῖς πού εἶναι ἑνωμένοι μέ τόν, εἰς τύπο καί τόπο Χριστοῦ, εὑρισκόμενο κανονικό Ἐπίσκοπο. Τό σύνολο τῶν ἐνοριῶν συγκροτοῦν τήν κάθε τοπική Ἐκκλησία, ἡ ὁποία διά τοῦ Ἐπισκόπου της εἶναι ἑνωμένη μέ τήν ἀνά τήν οἰκουμένη ἁγία Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία. Στή ἐνορία του ὁ κάθε χριστιανός ἀπό τά παιδικά του χρόνια ζεῖ προσωπικῶς τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, πού εἶναι ἡ ἀληθής πνευματική του οίκογένεια. Μέσα στήν ἐνορία ὁ κάθε πιστός ἔχει την δυνατότητα νά αἰσθανθεῖ «ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι» τόν ἱερέα ὡς τόν πνευματικό του πατέρα καί τούς χριστιανούς ὡς τούς πνευματικούς του ἀδελφούς. Στήν ἐνορία οἱ πιστοί ἑνός συγκεκριμένου τόπου μέ τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐκκλησιοποιοῦνται, ἑνώνονται πνευματικῶς, συμπορεύονται, ἀδελφοποιοῦνται, κοινωνοῦν μέ τόν Θεό καί τή σεπτή εἰκόνα Του, τόν ἄνθρωπο, γίνονται διά τῆς συμμετοχῆς στά θειότατα μυστήρια καί μάλιστα σ’ αὐτό τῆς Θείας Εὐχαριστίας «μέτοχοι ζωῆς αἰωνίου».

Τό ὁρατό κέντρο τῆς κάθε ἐνορίας, ἡ ἀστείρευτη πηγή τῶν θείων χαρισμάτων, εἶναι βεβαίως ὁ Ἱερός Ναός, ὅπου τελεσιουργεῖται ἐν Χριστῶ, τό μυστήριο τῆς σωτηρίας. Ἡ κάθε ἐνορία, ὡς ἡ ἐντός συγκεκριμένων γεωγραφικῶν ὁρίων εὐχαριστιακή σύναξη εἶναι μία πραγματική εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Βεβαίως ἡ ἐνορία δέν ἀποτελεῖ ἀπό μόνη της, αὐτάρκη καί αὐτοτελῆ εὐχαριστιακή ἑνότητα ἀλλά προέκταση «ἐν τόπῳ» τῆς μιᾶς ἐπισκοποκεντρικῆς Εὐχαριστίας. Μέ τήν ἐμφάνιση, ἤδη ἀπό τόν τρίτο μ.Χ αἰώνα καί γιά λόγους καθαρῶς πρακτικούς, (πληθυσμιακή αὔξηση τοῦ πληρώματος) τῆς ἐνορίας, πραγματοποιήθηκε ἡ ἐπέκταση τῆς μιᾶς, ὑπό τόν Ἐπίσκοπο, Εὐχαριστίας μέσα στά γεωγραφικά ὅρια τῆς Ἐπισκοπῆς, χωρίς ὅμως νά δημιουργηθοῦν οὐσιαστικῶς νέα κέντρα Εὐχαριστιακῆς ἑνότητος, καθώς συμφώνως μέ τήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία μας ἡ «μία, ἁγία, καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία» δέν ἀποτελεῖ «ἀθροιστική ἑνότητα μερῶν, ἀλλά ὀργανική ἑνότητα πλήρων Ἐκκλησιῶν πού ταυτίζονται μεταξύ τους, ὥστε νά ἀποτελοῦν ἕνα Σῶμα ὑπό μίαν Κεφαλήν» (Μητρ. Περγάμου Ἰωάννου, ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας ἐν τῇ Θείᾳ Εὐχαριστίᾳ καί τῷ Ἐπισκόπῳ).

Ἡ εὔρυθμη, ὑπό τίς παραπάνω προυποθέσεις, λειτουργία τῆς ἐνορίας, μέ κέντρο πάντοτε τό ἱερό θυσιαστήριο, μπορεῖ νά βοηθήσει οὐσιαστικῶς τόν κάθε πιστό στήν βίωση τοῦ σώζοντος μυστηρίου τῆς Ἐκκλησίας.

σσ.theodromion.gr :  Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση.

Στείλτε στο theodromion@gmail.com  άρθρα, ιστορικά Ιέρων Ναών -Μοναστηριών βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με  τους Αναγνώστες μας.

Αν σας αρέσει κοινοποίησετο στον τοίχο σας (facebook) ή γράψετε το σχόλιο σας ακριβώς από κάτω από την ανάρτηση μας