Κύπρος: Μητρόπολη Λεμεσού (Binteo)
Last Updated on: 20th Δεκέμβριος 2018, 01:30 μμ
Ιστορία
Αναφερόμενοι στην Καθολική, θέλουμε να προσδιορίσουμε τον καθεδρικό ναό της Παναγίας Παντανάσσης και την γύρω ενορία που είναι από τις παλαιότερες της Λεμεσού και εκτεινόταν αρχικά, γύρω από τον καθεδρικό ναό.
Πέραν του ναού, στους γύρω χώρους βρίσκονται οι κατοικίες του Μητροπολίτου Λεμεσού και της συνοδείας του. Ο χώρος λαμπρύνεται με την ολοκαίνουργια αίθουσα εκδηλώσεων της μητροπόλεως, με το αναπαλαιωμένο Αρχονταρίκι όπου σιτίζονται δωρεάν αρκετοί φτωχοί συμπολίτες μας, χώρος αθλοπαιδιών, αίθουσες διδασκαλίας κ.λ.π. Πάνω από την αίθουσα εκδηλώσεων ευρίσκονται οι εγκαταστάσεις του ραδιοσταθμού της Μητροπόλεως.
Στο χώρο του σημερινού καθεδρικού ναού υπήρχε παλιά εκκλησία αφιερωμένη στη Παναγία και ονομαζόταν Καθολική (με όψη εκκλησίας των καθολικών, λόγω και του σχήματος της οροφής κ.λ.π.) η οποία γκρεμίστηκε γύρω στο 1954, επί Μητροπολίτου Ανθίμου, και στην θέση του κτίστηκε ο σημερινός.
Όπως είναι γνωστό η Κύπρος βρισκόταν υπό κατοχή, από τον 12ο αιώνα, από διαφόρων εθνοτήτων καθολικούς (Άγγλους, Ναϊτες, Λουζιανιάνους, Ενετούς), μέχρι την έλευση των Οθωμανών το 1570. Επί βυζαντινής διοίκησης αυτές οι εθνότητες είχαν σχέσεις με τη Κύπρο χρησιμοποιώντας την σαν κέντρο εμπορίου. Με την παρουσία τους εδώ σαν κατακτητές, από το 1190μ.χ. ενισχύθηκε ο αριθμός τους, ειδικά επί ενετοκρατίας. Σ’ αυτή τη περίοδο οι βλέψεις τους ήταν να καθυποτάξουν τον ελληνορθόδοξο πληθυσμό. Ανάγκαζαν τους ορθόδοξους επισκόπους να λογοδοτούν και να τιμούν τον Λατίνο αρχιεπίσκοπο. Η καταπίεση της ορθοδοξίας από τους Λατίνους κατακτητές ήταν προγραμματισμένη και οργανωμένη, για να αναγκάσουν το κόσμο να ενωθεί μαζί τους.
Στην Λεμεσό υπήρχε σημαντική παρουσία Λατίνων, οι οποίοι έκτισαν και ναούς, όπως ο καθεδρικός, αφιερωμένος στην Παναγία που υπήρχε στο σημείο όπου και ο σημερινός ναός. Αυτό αναφέρεται από περιηγητές της εποχής εκείνης. Ένας από τους περιηγητές αναφέρει, ότι επισκέφθηκε το ναό όταν λειτουργούσε, από Λατίνους ιερείς. Η γύρω περιοχή ήταν αραιοκατοικημένη. Υπήρχαν χωράφια όπου φύτευαν βαμβάκι και αρκετές χαρουπιές.
Μ’ αυτά τα δεδομένα, το 1570 οι Οθωμανοί Τούρκοι υπό τον Λαλά Μουσταφά καταλαμβάνουν την Κύπρο. Αυτοί που αντιστάθηκαν σθεναρά, ήσαν οι Ενετοί που είχαν στα χέρια τους τη στρατιωτική και πολιτική διοίκηση. Σκότωσαν αρκετούς από αυτούς, αιχμαλώτισαν άλλους, κι’ άλλοι κατάφεραν να διαφύγουν. Έτσι η λατινική κοινότητα μειώθηκε σημαντικά. Οι ελληνοκύπριοι παρά τους διωγμούς και τις σφαγές παρέμειναν στον τόπο τους κερδίζοντας κάποια θρησκευτικά δικαιώματα και ελευθερίες. Ο ναός της Παναγίας των Καθολικών περιήλθε στα χέρια των ορθόδοξων οι οποίοι σ’ ανάμνηση της προηγούμενης παρουσίας των Λατίνων, τoν ονόμασαν καθεδρικό ναό της Παναγίας της Καθολικής. Επίσης ονομάστηκε έτσι για να καταδεικνύεται ότι η Παναγία ανήκει σ’ όλους τους χριστιανούς, ορθόδοξους και μη. Ο ζωγράφος Όθων Γιαβόπουλος άφησε τη σφραγίδα του σ’ αυτό το λατινικό κτίσμα με αγιογραφίες του, υπογράφοντας ως «’Όθων Γιαβόπουλος ζωγράφος Αθηναίων».
Η ενορία της Καθολικής επί τουρκοκρατίας αυξήθηκε σιγά-σιγά, φθάνοντας βόρεια μέχρι την οδό Γλάδστωνος, δυτικά μέχρι την οδό Ελευθερίας, και ανατολικά πίσω από την Ανεξαρτησίας. Κυρίως υπήρχαν κατοικίες πλινθόκτιστες, εμπορικά υποστατικά και μικρές βιοτεχνίες. Στην οδό Βικτωρίας, σημερινή Ειρήνης, υπήρχαν εργαστήρια κατεργασίας σιδηρών αντικειμένων και γεωργικών εργαλείων. Κατασκεύαζαν «φουκούδες» με ξυλοκάρβουνα, «μασιές», «κεφκιρούες» (κουτάλες τρυπητές και κουπποτές), σατζιές για τηγάνισμα, τσάπες κα. Υπήρχαν και εργαστήρια κατασκευής «στρατουριών» και άλλων χρειωδών, για γαϊδούρια, μούλες, φοράδες και άλογα. Τέτοια εργαστήρια υπήρχαν και στην οδό Ελευθερίας. Σ’ αυτό το δρόμο υπήρχαν και «χάνια» και τεχνίτες για το πετάλωμα των ζώων (καλλικάδες). Αργότερα δημιουργήθηκαν οι καπνοβιομηχανίες Δρουσιώτη και Πατίκκη. Τα κτίρια και των δύο διατηρούνται μέχρι σήμερα. Αυτό του Δρουσιώτη μετά από αναπαλαίωση χρησιμοποιείται σαν Αρχονταρίκι της Μητρόπολης. Στην οδό Ελευθερίας ήταν και το κουφετοποιείο των αδελφών Ζαμπόγλου και στην οδό Γλάδστωνος αυτό των αδελφών Δημητρίου. Στη γωνία Ναυαρίνου και Ειρήνης ήταν το χυτήριο Κυριακίδη που κατασκεύαζε καμπάνες, μανουάλια
Η εκκλησία Παναγίας Παντανάσσης είναι κτισμένη στο κέντρο της πόλεως Λεμεσού και είναι ο μητροπολιτικός ναός. Είναι τρίκλιτη σταυροειδής βασιλική με κεντρικό τρούλο. Κτίστηκε την περίοδο 1954-1958 στην θέση παλαιότερης ξυλόστεγης εκκλησίας που υπήρχε στον ίδιο χώρο. Τα εγκαίνια της εκκλησίας τελέστηκαν το 1970 από τον Μητρο-πολίτη Κιτίου Άνθιμο. Ο σκελετός της εκκλησίας είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα και οι τοιχοποιίες είναι κτισμένες με άσπρη πέτρα Λεμεσού η οποία έχει σουβα-τιστεί τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Στις δύο γωνίες της δυτικής όψης της εκκλησίας ορθώνονται 2 επιβλητικά καμπαναριά. Η βάση τους είναι τετράγωνη και ανέρχονται περίπου στο ίδιο ύψος με τον τρούλο. Η τελευταία στάση έχει σε κάθε πλευρά 3 αψίδες επί κυκλικών κολόνων από μωσαϊκό. Η στέψη γίνεται με τετράριχτη πλάκα σε σχήμα σταυρού. Σταυροειδές σχήμα έχουν και οι κεντρικές στέγες της εκκλησίας οι οποίες είναι όλες επενδυμένες πήλινο κεραμίδι γαλλικού τύπου. Στο κέντρο των σταυρόσχημων στεγών ορθώνεται ο τρούλος επί κυκλικού τυμπάνου. Η στέψη του τρούλου γίνεται με ημισφαιρικό κέλυφος επικα-λυμμένο με πήλινο κεραμίδι βυζαντινού τύπου. Εσωτερικά η στέψη των κεντρικών κεραιών είναι με καμάρες σε σχήμα σταυρού οι οποίες ενώνονται στο κέντρο με τον τρούλο. Η στέγαση των πλαϊνών κλιτών είναι με επίπεδες πλάκες. Στην δυτική πλευρά της εκκλησίας υπάρχει πλάκα γυναικωνίτη η οποία εκτείνεται σε σχήμα Π και φθάνει μέχρι το μέσο της νότιας και βόρεια πλευράς. Στο δυτικό τμήμα του γυναικωνίτη υπάρχει ξύλινη κατασκευή εξέδρας. Η εκκλησία έχει τρείς κεντρικές εισόδους στο μέσο του νότιου, βόρειου και δυτικού τοίχου. Και στις τρείς εισόδους υπάρχουν στεγασμένα προπύλαια με αψίδες και κυκλικές κολώνες από μωσαϊκό. Το δάπεδο της εκκλησίας εσωτερικά είναι από Ελληνικά και Ιταλικά μάρμαρα με ωραία πολύχρωμα σχέδια. Ο σολέας είναι υπερυψωμένος 2 σκαλοπάτια από τον κ. ναό και το ιερό βήμα είναι υπερυψωμένο 1 σκαλοπάτι πάνω από τον σολέα. Το Ιερό βήμα διαχωρίζεται με ξύλινο σκαλιστό τέμπλο το οποίο κατασκευάστηκε το 1981 από τον Χρύσανθο Ταλιαδώρο. Στην Νοτιοδυτική και στην βορειοδυτική πλευρά της εκκλησίας υπάρχουν 2 παρεκκλήσια το ένα αφιερωμένο στον άγιο Αθανάσιο και το άλλο αφιερωμένο στον άγιο Τυχικό. Η εκκλησία σήμερα είναι πλήρως αγιογραφημένη με ωραίες τοιχογραφίες. Στον τρούλο δεσπόζει ο παντοκράτορας. Στην κόγχη του ιερού ιστορείται η πλατυτέρα ενώ στον υπόλοιπο ναό υπάρχουν παραστάσεις από την ζωή και τα θαύματα του Χριστού και μορφές πολλών αγίων της εκκλησίας μας.
Αγίου Ανδρέου 306,
Τ.Θ. 56091,3304, Λεμεσός
Φαξ: (+357) 25 371548
σσ.theodromion.gr : Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση.
Στείλτε στο theodromion@gmail.com άρθρα, ιστορικά Ιέρων Ναών -Μοναστηριών βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους Αναγνώστες μας.
Αν σας αρέσει κοινοποίησετο στον τοίχο σας (facebook) ή γράψετε το σχόλιο σας ακριβώς από κάτω από την ανάρτηση μας
